-
Pochodzenie oboczności wśród męskich form odmiany liczebników dwa, trzy, cztery oraz męskoosobowych form liczebników (w ogólności).
12.03.202112.03.2021W połączeniach liczebnik-rzeczownik, rzeczownik ma niekiedy niestandardową odmianę. Wszystkie liczebniki oprócz „dwa”, „trzy”, „cztery” (oraz 22, 23, 24 itd.) zachowują się w mianowniku i bierniku nieco jak rzeczowniki – poprzedzają rzeczowniki w dopełniaczu. Tymczasem, gdy po liczebniku występuje rzeczownik rodzaju męskoosobowego, charakter rzeczownika przyjmują również liczebniki „dwa”, „trzy”, „cztery” (dwóch mężczyzn; w mianowniku – opcjonalnie dwaj mężczyźni). Skąd taka niekonsekwencja?
-
Archaizmy typu k’woli, k’niej w dawnych tekstach.
27.07.202127.07.2021Szanowna Poradnio,
w starszych tekstach często pojawia się forma „k z apostrofem”, np.
„Tobie k’woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi, Tobie k’woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi,” albo „Z majestatu Trójcy Świętej, Tak sprawował poselstwo k’niej:”. Jaką funkcję pełniła ta forma i dlaczego zniknęła? Wydaje mi się, że była ona dość wygodna, bo skracała nieco wypowiedzi i dziwi mnie nieco, że zniknęła.
Z poważaniem,
-
W sprawie polskiego pisma szkolnego
13.05.202413.05.2024Witam,
jestem mamą ucznia szkoły podstawowej. Nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej, który uczy mojego syna wprowadził inny wzór niektórych liter pisanych od tych powszechnie spotykanych np. Wielkie A pisane wygląda tak jak małe, ale rozmieszczone w dwóch liniach. Podobnie z literą M oraz N. Małe litery m.in. o oraz s mają jakieś dziwne ogonki. Nauczyciel tłumaczy, że taki wzór polecono mu na studiach jako bardziej przystępny dla uczniów. Czy to jest prawidłowy wzór? Nie spotkałam się z taką pisownią w żadnym podręczniku ani na kartach demonstracyjnych.
Dziękuję za odpowiedz
-
interpunkcja w przytoczeniach cudzych słów15.10.200915.10.2009Dzień dobry,
mam pytanie dotyczące użycia dwukropka, cudzysłowu i małej lub wielkiej litery. Czy dwukropki są konieczne w zdaniu: „Gdy klient mówi «nie», bardzo rzadko ma na myśli «Nigdy w życiu tego nie kupię»”? Czy jeśli wprowadzę dwukropek, to cudzysłów mogę pominąć? Czy w takim przypadku mogę / muszę zachować wielką literę? „Gdy klient mówi «nie», bardzo rzadko ma na myśli: «Nigdy w życiu tego nie kupię»”? „Gdy klient mówi «nie», bardzo rzadko ma na myśli: Nigdy w życiu tego nie kupię”? -
motyw a temat
17.07.202217.07.2022Mam pytanie odnośnie znaczenia pewnych słów i ich angielskich odpowiedników.
Robię wideo na YouTube i chciałem być pewny, że dobrze rozumiem znaczenie słowa "motyw".
W internecie ciężko było znaleźć jakieś zrozumiałe wyjaśnienie; artykuł na Wikipedii jest bardzo zawiły, ale pomogły angielskie źródła. Jednak, w języku angielskim pojawiają się słowa motif i theme czyli niby motyw i temat. Ze szkoły jednak pamiętam theme jako motyw.
Co jest czym w języku polskim?
-
kiła16.10.200816.10.2008Czy mogą Państwo wyjaśnić, skąd wzięło się słowo kiła? Niestety w Wielkim słowniku etymologiczno-historycznym ani w trzytomowym Słowniku języka polskiego PWN, ani u Kopalińskiego nic o tym nie ma, a w internecie nie sposób wyłowić ziarno spośród plew.
Pozdrawiam serdecznie,
Krzysztof Kiciak
-
Nazwy tatrzańskich hal i przełęczy – raz jeszcze
12.05.202312.05.2023Dzień dobry! Mam wątpliwości w kwestii hal. Otóż co zrobić, kiedy obok siebie pojawiają się np. Hala Lipowska i hala Rysianka (trasa: Hala Lipowska – hala Rysianka)? W przewodnikach (na mapach, pieczątkach itp.) mamy zapis dużymi literami. Myślę, że ta kwestia budzi nie tylko moje wątpliwości. W Poradni PWN znalazłam taką odpowiedź prof. Bańki (dotyczącą pisowni nazw tatrzańskich): „Zasady ortografii pozwalają we wszystkich wymienionych nazwach używać małej litery, tzn. pisać hala, wąwóz, dolina, traktując te wyrazy jako określenia gatunkowe. Zwyczaj językowy może być jednak inny i jeśli jest poparty autorytetem znaczących lub odpowiednio licznych publikacji, to należy mu dać pierwszeństwo” (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-tatrzanskie;14842.html). Czy zatem błędem będzie pójście za wieloletnią tradycją wydawnictw górskich (oraz autorytetami takimi jak choćby Władysław Krygowski) i napisanie Hala Rysianka? Tym bardziej, że w praktyce ten drugi człon jest odmieniany: Byłem na Hali Rysiance. Kwestia 2: przełęcz. Oczywiście, przełęcz Krowiarki, ale Przełęcz Salmopolska; a co z PRZEŁĘCZĄ pod Tarnicą? Analogicznie do Przełęczy pod Chłopkiem słownik każe pisać Przełęcz pod Tarnicą. Czyli traktujemy to jako nazwę własną, a nie jako lokalizację (przełęcz bez nazwy, znajdująca się pod Tarnicą)? Czy w takim razie napiszemy również Przełęcz między Szczelińcami?
Z poważaniem BT
-
afiksoid, prefiksoid, sufiksoid
1.03.20241.03.2024Szanowni Państwo,
co oznaczają terminy afiksoid, prefiksoid, sufiksoid? Różne publikacje językoznawcze zdają się używać tych terminów na różne sposoby i zastanawia mnie, czy istnieje jakaś spójna ich definicja.
Pozdrawiam serdecznie
-
Normy edytorskie
28.06.202328.06.2023Szanowny Panie,
w publikacji „Edycja tekstów. Praktyczny poradnik”, na s. 24-26 formułuje Pan szereg zasad dotyczących „dzielenia wyrazów i rozdzielania różnego typu zapisów na końcu wiersza”. Uprzejmie proszę o wyjaśnienie: jakie jest uzasadnienie tych norm?; z czego się wywodzą?
Z góry dziękuję za odpowiedź, łączę pozdrowienia
Andrzej Pawełczyk
-
Przecinek przed należy? 16.12.201516.12.2015Szanowni Państwo,
uprzejmie proszę o odpowiedź na pytanie, czy istnieje zasada interpunkcyjna, że przed słowem należy należy postawić przecinek, oraz o pomoc w określeniu poprawności znaków interpunkcyjnych w następującym zdaniu:
Przed rozpoczęciem korzystania z wody, należy w Dziale Obsługi Klienta naszego przedsiębiorstwa podpisać umowę na dostawę wody – rozliczanej wg opomiarowania, a po rozpoczęciu odprowadzania ścieków należy złożyć wniosek o zmianę umowy. Z poważaniem
Czytelnik